Tenis Top Atma Makinası İle Yapılan 10 Haftalık Hedef Odaklı Dairesel Antrenmanın 12-14 Yaş Performans Tenis Oyuncularında ITN Testine Etkisinin İncelenmesi

(Tez sahibi: Turgut Çamlıbel)

​

                    Tenis dünyada sporcu ve izleyici sayısı bakımından en popüler spor branşları arasındadır. Günümüz modern tenisinde teknik beceri ve dayanıklılık ön plana çıkmaktadır. Her gün yeni teknolojik gelişmeler sporu da etkilemektedir (1). Tenis antrenmanları vuruş kalitesini ve isabet oranının yanında dayanıklılık gelişimini de amaçlamaktadır. Tenis top atma makinası ile yapılan dairesel antrenmanların uluslararası tenis puanı (ITN) testine etkisi olup olmadığı ve makine antrenmanlarının etkileri ile ilgili çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Tenis devamlılık ve hassasiyet gerektiren oyun içinde topu istediği noktaya istediği açı ve derinlikte atabilmenin önemli olduğu ve minimum hata ile oynamanın son derece önemli olduğu bir spordur (2). Tenis oyunu kendi karakteristiği içerisinde kendi skor sistemi ve kort geometrisi bakımından çok farklı parametreleri içinde barındıran, birden fazla biyomotor yetiyi içinde barındıran bir spordur (3). Tenis oyununda skor hiçbir zaman kapanmayacak kadar açılmaz, yani maç son puanı alana kadar bitmez, bu da tenis sporunu diğer oyunlardan ayıran en önemli özelliktir. Puanlar oyunları, oyunlar setleri ve setlerde maçı oluşturur. Her puan kendi içinde değerlidir ve oyunları kazanmak için ardışık puanlar almak gerekir (4). Kendine özgü stratejisi olan zaman sistemli değil skor sistemli bir oyundur. Kort geometrisi oyun stratejisi için son derece önemlidir (5, 6). Oyuncunun ve rakibin pozisyonuna göre vuruşlar yapmak ve bir sonraki vuruş için hazırlık yapmak, kortu boşaltmaya çalışmak temel oyun stratejilerindendir (7).

                    Tenis; aerobik ve anaerobik sistemlerin eşgüdüm içinde olduğu, aynı zamanda dayanıklılık, sürat, kuvvet, koordinasyon ve esneklik gibi biyomotor özelliklerin de yüksek seviyede olması gereken performans sporlarından biridir (8). Teniste başarı, mükemmele yakın teknik, beceri, fiziksel hazırlık ve koruma, doğru psikolojik yaklaşım ile rakibe göre yapılacak kort taktiğine bağlıdır (9). Tenis, birçok takım sporuna benzer fizyolojik gereksinimleri olan, değişik çevresel şartlar altında oynanan ve anaerobik sistemin daha baskın olduğu düşünülen, fiziksel ve psikolojik teknik, taktik, ögelerde üstün beceri isteyen aralıklı (toplam sürede belirli aralar 2 verilen) bir spor dalıdır. Karakteristiği, orta şiddetli uzun süreli periyotlarla, kısa süreli maksimal ya da maksimale yakın yüklenmelerin birlikte yapıldığı, ani kısa koşular-durmalar, tekrarlayıcı baş üstü (smaç, servis) ve temel vuruş (forehandbackhand) hareketleri ile resmi kurallarla belirtilmiş dinlenme periyotlarından oluşmaktadır.

                    Tenis top atma makinası antrenmanlarda randomize ve kontrollü olmak üzere farklı açı, derinlik ve hızlarda istediğimiz topları atabilmesinden dolayı antrenmanlarda sporcularda vuruş kalitesi geliştirmek için kullanılabilir (10, 11).

                    Dairesel antrenman, kuvvet, sürat, dayanıklılık ve genel beceri gibi motorik özelliklerin ve özel becerilerin amaca yönelik geliştirilmesini sağlayan ve birden fazla istasyondan oluşan, kısa süreli çalışmalardır (12). Kürek, basketbol, futbol, yüzme, bisiklet, tenis gibi çok spesifik ve çeşitli spor dallarıyla uğraşan sporcular, asıl sporlarındaki becerilerini desteklemek için kullanabileceği gibi, bu teknikte sporcular hem asıl sporlarında kullandığı ve baskın olan aerobik enerji üretimi sistemlerini çalıştıracak, hem de asıl sporlarında kullandıkları kasları daha güçlü ve dayanıklı hâle getirebileceklerdir (13, 14).                                        Uluslararası tenis puanı (ITN) testi beş bölümden oluşan tenis oyun seviyesi ve çevikliğini ölçen bir testtir. İlk olarak temel vuruş derinliği ve süratini ölçen test, ikinci olarak vole derinliği ve süratini ölçen test, üçüncü olarak temel vuruş doğruluğu forehand-backhand çapraz ve paralel vuruşlar, dördüncü olarak servis vuruş derinliği ve sürati ile son olarak da çabukluk ölçen yıldız top toplama testi vardır (15).

​

Özet

                    Bu çalışmanın amacı, 12-14 yaş tenis performans sporcularına on hafta boyunca tenis top atma makinası kullanılarak uygulanan dairesel tenis antrenmanının, uluslararası tenis numarası (ITN) testi ve biyomotorik özelliklere etkisinin incelenmesidir.

                    Bu araştırma Ankara ilinde en az 4 yıl tenis oynamış aktif lisanslı 16 sporcu üzerinde yapılmıştır. Sporcular randomize bir şekilde deney grubu (n=8) ve kontrol grubu (n=8) olarak iki ayrı gruba ayrılmıştır. Sporculara boy, kilo ve yağ oranı ölçümleri yapıldıktan sonra biyometrik testlere geçilmiştir. İlk gün sırasıyla flamingo denge, otur-uzan, reaksiyon zamanı, 5 metre ve 20 metre sürat, T testi, ve durarak uzun atlama testleri, ikinci gün ise uluslararası tenis numarası (ITN) testi yapılmıştır. Sporculara testlerden önce 10 dakika ısınma yaptırılmış olup, testlerden önce bir deneme hakkı verilmiştir. Her test iki tekrar yaptırılarak en iyi dereceleri kaydedilmiştir.

                    Toplanan verilerin istatistiksel analizinde IBM SPSS 19 paket programı kullanılmıştır. Sonuçlar tekrarlı ölçümlerde iki yönlü anova ile gruplar arası, grup içi ve antrenman sonrası verileri ile karşılaştırılmıştır.

                    Sonuç olarak deney grubu ile kontrol grubu verileri arasında; ITN Gs Dept (p<0.005), ITN Gs Accuracy (p<0.002), ITN Vole Dept (p<0.002), T Test (p<0.139), görsel reaksiyon (p<0.001), Esneklik (p<0.024), Dikey Sıçrama (p<0.022), Flamingo Denge sağ ayak (p<0.046) ve sol ayak (p<0.045) ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlılık tespit edilmiştir.